Ήθη και Έθιμα των Θεοφανίων.

Τα Θεοφάνια γιορτάζουμε τη βάπτιση του Ιησού Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Στην Ελλάδα ο αγιασμός γίνεται για πρώτη φορά την παραμονή των Θεοφανίων όπου ο ιερέας "γυρίζει" όλα τα σπίτια και αγιάζει/φωτίζει τα δωμάτια με το Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό για να φύγει το κακό μακριά. Παλαιότερα οι λαϊκές δοξασίες συνέδεαν τον αγιασμό με την εξαφάνιση των καλικάντζαρων.

Ο μεγάλος αγιασμός γίνεται στις 6 Ιανουαρίου. Ο παπάς ρίχνει το Σταυρό στο νερό πραγματοποιώντας τον αγιασμό των Υδάτων. Το πιάσιμο του Σταυρού γίνεται από τους κολυμβητές οι οποίοι θέλουν να λάβουν την ευλογία του ιερωμένου. Ο αγιασμός στη χώρα μας έχει την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων από την επήρεια των δαιμονίων.

-Στη Θεσσαλία ανήμερα των Θεοφανίων αναβιώνουν τα ρουγκάτσια. Αυτά αποτελούνται από ομάδες που περιφέρονται από σπίτι σε σπίτι και παίρνουν την ανάλογη αμοιβή.

-Στη Καστοριά οι κάτοικοι μεταμφιέζονται με μάσκες που έχουν τρομακτική όψη με σκοπό να ξορκίσουν το κακό στην πόλη.

-Στο Παλαιόκαστρο τηρείται το έθιμο των φωταράδων. Ο "βασιλιάς" φορώντας το ταλαγάνι και φορτωμένος με κουδούνια ανοίγει το χορό ενώ ακολουθούν οι φωταράδες κρατώντας ξύλινα σπαθιά για να ξυλοκοπήσουν όποιον προσπαθήσει να πάρει το λουκάνικο που στήνεται στη μέση του χωριού.

-Στον Άγιο Πρόδρομο της Χαλκιδικής νεαροί άντρες λένε τα κάλαντα μαζεύοντας κρέας, λουκάνικα και χρήματα και τη μέρα του Άι Γιαννιού χορεύουν στη πλατεία του χωριού.

-Στην Αργολίδα οι νέοι στολίζουν την παραμονή τις βάρκες με κλαδιά από φοίνικες. Τη νύχτα φορώντας παραδοσιακές στολές πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας. Το πρωί φτάνοντας στο λιμάνι, ανεβαίνουν στις στολισμένες βάρκες και τις κουνούν με δύναμη μέχρι να γίνει ο καθαγιασμός των Υδάτων και να βουτήξουν στο νερό.

-Στη Καβάλα αναβιώνει το έθιμο των αράπιδων. Αναπαριστά τη μάχη της ζωής και του θανάτου. Νέοι και παιδιά ντυμένοι με προβιές και βαριά κουδούνια βγαίνουν από τα σοκάκια και ξορκίζουν το κακό με τον θόρυβο που κάνουν.